Filteren
van 3
"Een regte Eunice, een Monica, een Dorcas"
De scheiding tussen wonen en werken zoals wij die kennen is een erfenis van de burgerlijke negentiende eeuw. In de voorafgaande periode had de vrouw heel vaak een belangrijk aandeel in de huiselijke economie. Wat we in die voorafgaande eeuwen wel aantreffen, is een patriarchale ideologie. De man ...
Reformatie ontwikkelde nieuwe huwelijksen gezinsmoraal
Nu bestonden er voor de zestiende eeuw natuurlijk ook al gezinnen. In vrijwel alle culturen zijn sinds mensenheugenis kinderen opgegroeid bij hun eigen vader en moeder. Maar de waardering voor het gezin als samenlevingsvorm is in de loop der geschiedenis aan de nodige verandering onder ...
De verslonden dood
Het sterfbed heeft in de West-Europese cultuur grote en vaak doorslaggevende betekenis. Het wordt nog altijd bezien als een kosmische strijd tussen de tegenstrijdige machten die het leven hebben beheerst. De Reformatie heeft dat beeld haars ondanks niet uit kunnen bannen. En wat meer is: de besc ...
De bekering van een dominee
Ds. Van der Poel hield niet alle dominees van zijn dagen voor bekeerd. Hij kon dat puntig verwoorden in zijn "sprokkelhoutjes", bevindelijke aforismen voor de fijnproever. "Er moeten vandaag meer mensen dominee worden dan bekeerd worden. Dat is ook een oordeel." Nu waren -en zijn- het ni ...
Strak gezicht, langzame tred, hangend hoofd
"Fijnen" of "fynen" is een sociaal stereotype dat al bestond voor er gereformeerden waren. In de late Middeleeuwen was fijne een scheldwoord voor een klopje, een semi-religieuze vrouw, die gewoonlijk in het zwart gekleed ging. De term duidde vooral op de schijnheiligheid die onder het zwarte gewa ...
Fiere helden, rondborstig en zonder bedrog
Volgens de Reformatie moest de rituele kalender op de helling. Geen heiligenverering, geen missen, geen beelden in de kerk, geen uiterlijke pracht en praal, geen gebeden voor de doden meer. Het vagevuur werd afgeschaft. De mens werd in z'n eentje voor Gods aangezicht gesteld. Maar niet alle "sup ...
"Je bent mij komen wegen"
"De predikant moet in zijn consciëntie overtuigd zijn dat God hem tot een andere gemeente roept", meent ds. K. de Gier in zijn toelichting op artikel 10 van de Dordtse kerkorde. "Hij moet het beroep brengen voor het aangezicht des Heeren, om van Hém licht en wijsheid te bidden om een rechte keuz ...
"Een vertederende obsessie"
Calvijn is vaak omschreven als de paus van Genève, het protestantse Rome waar hij een theocratisch schrikbewind voerde en Servet liet ombrengen. De magere bleke man was een fanatieke drijver die de dubbele predestinatie uitgevonden heeft. Dit soort oordeelvellingen kom je niet slechts in populai ...
Arndts gebedenboekje: vuurvast en waterproof
In de zeventiende en de achttiende eeuw waren er verschillende versies van dit wonderverhaal in omloop. Er is ook een aantal exemplaren overgeleverd dat vuurvast dan wel waterproof is gebleken. Een daarvan berust in Halle, een ander in de Herzog August Bibliothek in Wolfenbüttel. Het "Pa ...
Een kruisteken deed wonderen
Eén van de vroegste aanwijzingen over de cultus van het kruis treffen we aan bij Tertullianus. Hij schreef dat "bij elke stap of beweging voorwaarts, bij elk in- en uitgaan, bij alle gewone activiteiten van het dagelijkse leven wij op ons voorhoofd een kruisteken maken." Al vroeg in de n ...
van 3
